* Khi xử lý sang chấn, như 11.9 hoặc sập cầu dẫn Cần Thơ hay bão Chanchu chẳng hạn, điều sống còn là hiểu biết về “phản ứng nhân lễ giỗ” (còn gọi là ‘hiệu ứng lễ giỗ’: anniversary effect): sự kiện tâm lý này nảy sinh những ký ức, suy tư, cảm nhận gây đảo lộn khi tiến hành lễ giỗ, kỷ niệm một trải nghiệm ý nghĩa (ví dụ, ly dị, chết chóc, sang chấn và thảm họa).
Hết sức thông thường khi những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ xuất hiện hàng tuần trước dịp lễ giỗ, thậm chí còn kéo dài sau đó. Đây là trạng thái phản ứng được dự liệu, vì thế cần nhớ rằng, không có gì sai trái với mình cả. Thấu hiểu hiệu ứng lễ giỗ có thể giúp ta nhận ra dấu hiệu quấy đảo của thứ cảm xúc đang trải nghiệm.
* Các cuộc khủng hoảng, sang chấn hoặc thảm họa lịch sử hay nhận được mối quan tâm đặc biệt và luôn ưu tiên phủ đầy trên trang nhất.
Theo thông lệ, các phương tiện truyền thông thừa dịp cứ phát đi phát lại hình ảnh đau buồn. Hạn chế xem TV, đọc báo và lướt các mạng tin tức xoay quanh sự kiện. Sang chấn thứ phát, còn gọi là sang chấn gián tiếp (vicarious trauma) xảy đến khi mình làm chứng nhân của sự kiện khiến cho bản thân đau buồn. Tựa cách kỷ niệm 11.9, mình cũng nên giới hạn bộc lộ với những ai không thể kiềm chế việc nói về sự kiện. Hãy gắng tạo một ngày- không- kịch- tính.
* Mình không buộc phải cảm thấy bị cầm tù bởi trải nghiệm đau đớn từ quá khứ.
Tạo ra tấm chắn của sự nhanh chóng thích nghi. Tự chăm sóc bản thân, chịu đựng và an ủi sẽ hỗ trợ ta khi băng vượt qua một sang chấn khó khăn. Diễn bày các ký ức và cảm nhận với người thân trong gia đình hoặc bạn bè, viết hay dùng họat động thể lý để giải căng thẳng tinh thần.
Các cách khác để bộc lộ trải nghiệm nội tâm có thể kể tới những loại hình nghệ thuật sáng tạo. Các họat động này có thể đặt để lại sinh học của bộ não và làm dịu đi chứng mất ngủ.
* Nếu phát hiện ta đang đấu tranh với sang chấn, nhớ rằng mình không cô độc. Việc mất mát ảnh hưởng tới mỗi người hoàn toàn khác nhau, vậy nên đừng đặt thời gian tối đa cho nỗi đau buồn. Cũng đừng so sánh hành trình phục hồi của bản thân và của tha nhân. Những gì mà sang chấn do 11.9 và các sự kiện khủng khiếp khác chỉ ra đối với sức khỏe cộng đồng là không có thời hạn chữa lành xác định.
* Dù nghiên cứu chứng tỏ bố mẹ phơi nhiễm trực tiếp 11.9 có phản ứng thái quá thì dữ liệu thu thập được cho thấy con cái khó hòa hợp về sau.
Nếu mình không thể cuốn phăng nỗi lo lắng hoặc sợ hãi ra khỏi các vấn đề thường ngày thì cần biết rằng, con cái ta ít bị ấn tượng hơn mình tưởng. Trẻ con có một năng lực sắc sảo để biết điều gì xứng- đáng- lo- lắng.
* Khi tò mò về sự kiện thế giới, hãy tìm kiếm và nhận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, gồm cả các chương trình tin tức ngoài quốc gia của mình.
Điều này giúp ta có viễn tượng cân bằng hơn về thông tin đáng giá.
* Cân nhắc việc cầm nắm nỗi đau nhân dịp lễ giỗ và nên biến nó thành ngày của phục vụ và tưởng niệm.
Đừng chần chừ, lần lữa trong sự vô vọng hoặc bất lực mà dịp lễ giỗ đánh thức, gợi lên cho chính bản thân, gia đình hay đất nước mình. Cần quyết định ghi khắc ngày đó theo hướng tích cực.
* Khi đi du lịch, nâng cao nhận thức về những điều căn bản hiển hiện trong thực tiễn đời sống.
Chẳng hạn, du lịch bằng máy bay được thống kê là hình thức giao thông an toàn nhất. Để giúp bản thân tự tin, chắc chắn là mình tuân theo hướng dẫn viên và cư xử phù hợp với các tiêu chuẩn an toàn.
Và nhớ rằng, không phải mọi sợ hãi đều xấu tất. Giữ mình chú ý, thậm chí đôi chút lo lắng, có thể là điều tốt: giúp mình và những người khác nữa, quan sát cẩn thận và biết tự bảo vệ.
* Trong lúc nhiều người nhận ra là họ kết thúc sự kiện 11.9 hoặc sự kiện sang chấn nào đó, thì vẫn còn không ít người lại nối dài thêm nỗi tiếc thương hoặc sang chấn. Xin hãy tôn trọng và đồng cảm. Đừng cảm thấy hổ thẹn hoặc đổ tội cho kẻ khác nếu không ‘vượt qua’ khủng hoảng này.
* Sang chấn đánh vỡ, tháo bung sự gắn kết chúng ta có với nhau.
Dù chủ nghĩa khủng bố đảo tung nền tảng tin tưởng sự thật ở bất kỳ ai, song điều quan trọng là cần thấy rõ qua vụ 11.9 rằng, các hành vi tội ác là của ít người chứ không phải số đông.
Đây là sự thật đặt biệt dành cho trẻ em, đối tượng sẽ lớn dần lên dọc cùng cái bóng ma ám ảnh 11.9.