Động cơ– mong còn mãi ở bên người

Theo tập tục, hôm nay nhiều nhà đã làm mâm cúng để tiễn ông bà sau mấy ngày Tết mời các cụ ghé về chứng kiến thành viên trong gia đình quây quần ấm áp, xốn xang. Động cơ, tuy thế, hy vọng vẫn ở lại.

Bởi động cơ là cái lèo lái thỏa mãn các nhu cầu cơ bản và cao hơn, thôi thúc chúng ta theo đuổi ham muốn này nọ. Nó cho ta năng lượng và hướng đích hành vi, cách mình ứng xử.

Thường chúng ta nhất thiết thỏa mãn các nhu cầu cơ bản, trước khi có thể kỳ vọng, mong đợi thỏa mãn các nhu cầu cao hơn.

Các nhu cầu cơ bản và cao hơn có thể kể:

  • Thuộc về– tình yêu, chấp nhận
  • Sống còn– đói, khát, an toàn, chỗ trú ngụ
  • Sáng giá (esteem)– thành tựu, năng lực, chấp thuận, thừa nhận
  • Tự hiện thực hóa (self- actualization)– trưởng thành, triển nở cá nhân

Động cơ là thứ quyền năng ghê gớm để thay đổi và lớn lên. Nó có thể nhắm vào hành vi đạt tới các mục tiêu, tăng thêm sự nỗ lực, cung cấp năng lượng và tinh thần kiên gan bền chí, cải thiện suy tư và trình độ thể hiện, và khuyến khích sự tự tin (self-confidence) lẫn phẩm giá của bản thân (self-esteem).

Động cơ đến từ đâu?

Nguồn động cơ có thể là nội tại hoặc ngoại giới, tích cực hay tiêu cực.

Động cơ tích cực bao gồm việc đạt được các kết quả thú vị, như mong muốn (phần thưởng) trong khi động cơ tiêu cực thì cố tránh né, thoát khỏi các kết quả khó chịu, không ưng ý. Động cơ nội tại thường đầy quyền năng hơn và sức chịu đựng cao hơn động cơ thuộc ngoại giới.

Các ví dụ về động cơ nội tại:

  • Ham muốn
  • Khoái lạc
  • Kiêu hãnh
  • Triển nở
  • Sống đời ý nghĩa
  • Quyền lực
  • Tội lỗi
  • Đau đớn

Các ví dụ động cơ ngoại giới:

  • Tiền bạc
  • Thăng tiến, địa vị
  • Điểm số tốt
  • Tán dương
  • Thất vọng về những người khác
  • Trừng phạt

Các chuyên gia tư vấn kinh doanh và hướng đạo kỹ năng sống cho rằng không có công thức đơn giản nào để định hình động cơ, song lý thuyết kỳ vọng (expectancy theory) tạo nên một nỗ lực cho điều đó:

Động cơ = Tri nhận khả năng có thể thành công x Niềm tin rằng thành công sẽ dẫn tới phần thưởng x Giá trị của phần thưởng

Công thức này cho thấy, mình càng tin tưởng vào khả năng có thể thành công bao nhiêu, rằng sự thành công sẽ đáng được tưởng thưởng, và rằng các phần thưởng sẽ lớn lao thì động cơ của mình càng mạnh mẽ hơn rất nhiều.

Chúng ta đa phần đều có động cơ khi cảm thấy mình có năng lực, trách nhiệm, tự định hướng và lòng hy vọng.

… Tạm dừng tại đây. Lần tới, xin trình bày tiếp về các chốt chặn, ngăn cản cũng như cách thức để nâng cao động cơ.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top