Dù lần lữa, cù cưa dây dưa (procrastination) đã được cộng đồng khoa học xem là vấn đề cần xem xét, song họ hiện vẫn chưa đạt tới sự đồng thuận cao về bản chất của vấn đề này.
Các học giả tranh luận hàng thập kỷ này rằng, liệu lần lữa là hiện tượng không kiểm soát nổi vốn chỉ xảy đến bất chợt thôi, hay nó có thể được xếp loại thuộc về chuyện suốt ngày đêm, lảng tránh hoặc ra quyết định chẳng hạn…
Bất kể thế nào, thống kê từ những năm 1970 cho thấy thật nhất quán một sự lần lữa ngày càng phổ biến chạm tới 70% số sinh viên đại học và khởi sự thấy trong 20% dân số nói chung.
Định nghĩa cơ bản về sự lần lữa là cực kỳ đơn giản: dừng hoãn, để chậm trễ lại điều gì đó (putting things off). Vấn đề nảy sinh khi sự trì kéo này gây nên những ảnh hưởng tai hại, đau thương; tỷ dụ như, khi ta buộc phải xử lý với sức khỏe, công việc của mình.
Các nghiên cứu về sự lần lữa gần đây tập trung vào mạng lưới điểm toàn cầu (internet), thường quen được gọi tên là “sự lần lữa siêu xa lộ”. Trong trường hợp sự lần lữa liên quan tới việc học hành, trang mạng (web) giữ vai trò cốt lõi– nó hầu như trực tiếp và luôn sẵn sàng tạo điều kiện cho sinh viên “trốn thoát” để họ vô tư tiêu phí thời gian và né tránh việc hoàn thành bài vở.
Trong một điều tra trực tuyến 2.700 đối tượng gặp vấn đề lần lữa, 46% cho là sự lần lữa gây tác động tiêu cực tới hạnh phúc của họ. Các cách thức trị liệu sự lần lữa thường bao gồm nỗ lực thấu hiểu lý do ẩn bên dưới và đơn giản những việc như chia nhỏ nhiệm vụ, lên danh sách, và giữ một cuốn sổ các cuộc hẹn.
Lối tiếp cận siêu nhận thức (metacognitive) của các loại hình trị liệu hành vi đã chứng thực khả năng thành công trong giải quyết sự lần lữa; theo đó, các đối tượng giải cấu trúc (deconstruct) các trạng thái tâm thần là nguyên nhân khiến họ lần lữa, và buộc họ ký hợp đồng với chính bản thân hầu giúp họ lưu giữ, sát bước những gì họ đặt để tiến hành, cũng như thời điểm và phương thức họ sẽ đạt được nó.
Dù là mức độ ghê gớm hay chỉ sơ sài thôi, tất cả chúng ta thảy đều ấp ủ, nuông chiều sự lần lữa thi thoảng đôi ba lần nào đó trong đời.
Tuy vậy, khi sự lần lữa bắt đầu ảnh hưởng xấu tới hạnh phúc và trạng thái thân-tâm an lạc của ta, e đấy có thể là thời điểm mình cần tham vấn một nhà trị liệu rồi đó.
Giờ thì, mặc kệ; trong rộn ràng không khí Tết nhất, xin cứ vui như chưa vui lần nào cái đã…, nhỉ (!)
Anh N.T có thể giúp dẫn nguồn của số liệu này được không: “Trong một điều tra trực tuyến 2.700 đối tượng gặp vấn đề lần lữa, 46% cho là sự lần lữa gây tác động tiêu cực tới hạnh phúc của họ.”? Cảm ơn anh.
Cám ơn cô A.N đã nhắc nhở. Đó là nghiên cứu do Đại học Carleton (Canada) thực hiện, dược dẫn lại ở đây.
Cuối tuần học hành lẫn vui chơi thảy đều vui vẻ!
—