Khi các nhà bất đồng chính kiến trên thế giới vẫn còn bị chính quyền lợi dụng việc gán nhãn tâm thần để bỏ tù họ, cơ chừng tất cả chúng ta còn chưa thực sự nhớ ra rằng mọi người đều có các quyền tâm lý cần thiết, chí ít lúc mình ở tuổi trưởng thành rồi.
Nói chung, quyền con người thực sự chỉ mới được đánh dấu với cái mốc 900 năm thôi. Quyền dân sự, nữ quyền, quyền của người đồng tính thậm chí còn ra đời trẻ hơn. Và có vẻ chúng ta có quyền sống trong bất kỳ trạng thái tâm trí nào, lưu giữ bất kỳ ý kiến nào, và chọc ngoáy theo cách thức nội tại nào chúng ta thích, ngoại trừ việc sống trong trạng thái nguy hiểm cho chính bản thân mình và cho những người khác.
Ngoại trừ hai lý do xã hội quan tâm nhằm ngăn ngừa tự tử và sát nhân, các quyền tâm lý của chúng ta không quá vi phạm gì tồi tệ hay ghê gớm lắm. Xem xét kỹ càng thêm chút, tình hình càng đáng báo động.
Chẳng hạn, một đứa trẻ không có quyền tâm lý để được cảm thấy buồn chán trong lớp học ư? Nếu tâm trí nó lang thang do buồn chán và không thể trả lời câu hỏi được đặt ra, liệu các kết quả do chuyên viên tham vấn học đường chẩn đoán với một “rối loạn tâm thần’, hay nếu bố mẹ cháu lo lắng nên đưa con tới một bác sĩ tâm thần để rồi rời phòng khám với một đơn thuốc cho “rối loạn tâm thần” nào đó (chẳng còn bất thường gì nữa, ngày nay trẻ nào chẳng phải uống dăm ba loại thuốc cho các “rối loạn tâm thần” phức tạp này khác)? Liệu chúng ta có cảm thấy tàn bạo ít nhiều trong việc nói rằng quyền tâm lý của đứa trẻ buồn chán bởi một lớp học tẻ ngắt đã được bảo vệ hẳn hoi?
Hoặc người ta có thể cân nhắc điều sau đây. Những gì là quyền tâm lý cho bản thân nếu chính mình là đồng tính, lớn lên trong một hộ gia đình và cộng đồng tôn giáo chính thống, và bị đánh vào đầu vì đồng tính là một điều ghê tởm? Liệu không phải việc tẩy não cảm xúc đầy bạo lực đã cắt cụt đi quyền lợi, ở đây là quyền tâm lý của việc tự định đoạt? Liệu chúng ta thực sự tin rằng những đứa trẻ đồng tính bị thúc đẩy bởi tính cấp thiết sinh học và sự tán đồng văn hóa sống trong các ngôi nhà theo tôn giáo chính thống đang được bảo vệ quyền tâm lý của chúng?
Hay thử xem xét câu chuyện này. Chúng ta liệu có quyền tâm lý để cảm thấy buồn bã nếu nền văn hóa mình đang sống và đại diện là các “chuyên gia hành nghề sức khỏe tâm thần” có bằng cấp chuyển nỗi buồn bã của mình thành “rối loạn tâm thần trầm cảm”, điều chỉ điều trị được bằng “thuốc chống trầm cảm”? Liệu không phải là sự hạn chế, giảm bớt quyền tâm lý, ở đây là quyền cảm nhận theo cách mình đang cảm nhận hay sao? (Ở một góc độ nhất định, bệnh tâm thần được nhìn nhận như một cấu trúc xã hội.)
Chúng ta không gặp nhiều rắc rối trong việc định danh những gì chúng ta tin tưởng là quyền con người, quyền dân sự, nữ quyền hoặc quyền người đồng tính. Chúng ta có vô số cách để hình thành và mô tả những gì mình cho là không công bằng và thiên vị cũng như tạo ra các cách thức chữa trị, điều chỉnh chúng.
Vào khoảnh khắc này, khi nói tới, mình không biết quyền tâm lý gồm những gì bởi vì chúng ta không liệt kê, mô tả, hoặc thậm chí thảo luận về chúng. Song chúng ta muốn ý tưởng về các quyền tâm lý được lưu giữ và thể hiện cùng với các quyền dân sự, nữ quyền, quyền của người đồng tính và những sự phòng vệ khác thuộc lẽ công bằng, chính trực và tự do.