Hồi âm thư

Học sinh phổ thông lo sợ mình mắc Tâm thần phân liệt

Hỏi: Thưa bác, gần đây cháu xem film và nghe đài báo nói nhiều nên có tìm đọc tài liệu về Tâm thần phân liệt (TTPL) trên mạng. Hoàn toàn vì tò mò thôi ạ. Cháu không chắc chắn mình thực sự biết rõ về căn bệnh này, song lại bị thu hút muốn tìm hiểu về nó. Sau khi tham khảo nhiều nguồn khác nhau, cháu nhận thấy mình có tất cả các triệu chứng mới khởi phát của TTPL và cháu sợ là mình bị mắc căn bệnh này thật rồi, bác ạ.

Cháu mới học lớp đầu cấp phổ thông trung học tại một trường thuộc quận nội thành thôi, và gần như suốt cả năm qua, cháu thực sự tách biệt với mọi người. Cháu không dễ làm quen và kết bạn ngay khi mới gặp, nhưng chơi thân với ai rồi thì cháu rất gắn bó với bạn đó. Cháu cũng thấy mình xa cách với gia đình, hiếm khi trò chuyện cùng. Cảm xúc cháu dần ‘tẻ nhạt, phẳng lì’ và hiếm hoi thấy xuất hiện cảm xúc mạnh mẽ nào. Cháu cũng gặp rắc rối trong việc diễn đạt ý tứ và  cảm nhận cho thật rõ ràng. Cháu cực kỳ hay quên, tự cho rằng tính mình vốn thế, và cháu khó tập trung khi học trên lớp. Thí dụ, giờ Toán thì cháu ngồi mơ mộng đến nỗi khi thời gian làm bài kiểm tra trôi qua mà cháu vẫn chưa giải xong vì còn mải bận nghĩ lung tung và thấy khó tập trung vào làm liền ngay được. (Thưa bác, cháu nghe nói, ở người mắc TTPL thì ranh giới giữa thực và tưởng tượng khá mơ hồ.) Cháu có một số hoang tưởng, như là tin rằng người ta đọc được suy nghĩ của cháu. Dù nghĩ đây là điều kỳ cục, cháu vẫn ít nhiều tin chuyện í. Cháu cũng có trải nghiệm về paranoia. Chẳng hạn, cháu lo lắng không đâu rằng có thể email này sẽ bị gửi sai địa chỉ, không đến đúng người nhận. Thi thoảng cháu biểu lộ sự tức giận đầy thù địch, nhưng chủ yếu nhắm tới thành viên trong nhà hơn là kẻ lạ. Cháu chưa từng có ảo giác, song cháu đọc thấy đây là một triệu chứng về sau nó mới tự biểu lộ.

Trên đây là tất cả những triệu chứng cháu hiện có, mà theo chỗ cháu biết, chúng có thể liên quan tới bệnh TTPL hoặc chí ít là đang ở giai đoạn đầu của TTPL.

Cháu hy vọng bác sẽ lý giải mọi điều rõ ràng về tình huống nan giải của cháu, để cháu cảm thấy tốt hơn khi biết rằng cháu đang sai lầm điều gì, còn hơn là cháu cứ âm thầm giữ rịt chúng trong bóng tối.

Cháu XY (đã sửa tên và thay đổi vài chi tiết nhằm mục đích bảo mật)

Trả lời: Cháu XY, như cháu biết, một trong những điều kỳ diệu của internet là cháu có thể tìm kiếm bất kỳ thông tin về một chủ đề nào đó. Một trong những điểm tệ hại của internet là cháu thường không nhận được nhiều chỉ dẫn thích hợp với công cuộc kiếm tìm thông tin. Cháu có thể không biết nguồn thông tin cháu đọc chính thống như thế nào, hoặc không có được lợi lạc nhờ gặp rồi nói chuyện trực tiếp với một chuyên gia sức khỏe tâm thần.

Những điều vừa nêu là quan trọng, đặc biệt khi mình giải quyết với những vấn đề thuộc lĩnh vực sức khỏe tâm thần.

Tâm thần phân liệt (Schizophrenia, TTPL) là căn bệnh cực kỳ phức tạp. Các triệu chứng thường được phân loại thuộc dương tính (ví dụ như các hoang tưởng, ảo giác, ngôn ngữ rối rắm, hành vi hỗn loạn hoặc kỳ cục), âm tính (ví dụ, tình cảm nhạt nhẽo, không dám bắt tay vào việc), hay mặt nhận thức (ví dụ, khó khăn trong việc duy trì sự chú ý, trí nhớ trục trặc, thấu hiểu kém cỏi).

Không ai biết nguyên nhân song TTPL có liên quan tới di truyền. TTPL xảy ra với tầm 1% dân số và nó thường bộc lộ vào cuối giai đoạn vị thành niên và đầu tuổi 20. Dù TTPL có thể xảy ra ở đối tượng trẻ hơn nhóm người này, song điều đó hiếm hoi lắm.

Đây là lý do tại sao tôi khuyến cáo cháu đừng quá vội vã đánh giá là mình đang gặp phiền não ghê gớm. Lý do khác nữa để không chắc về một chẩn đoán TTPL là người khổ sở bởi rối loạn này nhìn chung không nhận ra rằng các triệu chứng của họ là bất thường đâu; sự kiện cháu biết những điều này ở bản thân mình chứng tỏ cháu có một mức độ thấu hiểu– vốn thường ít thấy ở người mắc TTPL.

Chẩn đoán có thể là trò khá quỷ quyệt, nhất là khi nhiều chẩn đoán liên quan tới sức khỏe tâm thần trở nên khá thông dụng.

Chẳng hạn, nhiều triệu chứng mà cháu nêu ra (tỷ dụ, cách biệt xã hội, tình cảm trơn lì, tập trung khó khăn, tức giận mang tính thù địch) cũng có thể chỉ định cho bệnh trầm cảm. Đấy cũng có thể là chẩn đoán trầm cảm đi kèm các dấu hiệu loạn thần.

Bởi vì có những sự giống nhau giữa các chẩn đoán nên thường tiến trình chẩn đoán bao gồm việc chỉ ra cả những sự khác biệt khả thể. Các chuyên gia sức khỏe tâm thần được đào tạo, huấn luyện trong việc phát hiện, nhận ra những điểm khác biệt như thế, và việc huấn luyện không thể đơn giản là lặp lại nhờ đọc về một rối loạn.

Đây là lý do giải thích tại sao tự chẩn đoán dễ dẫn tới kết quả không chính xác. Nói khác, đừng quá chắc chắn rằng cháu mắc TTPL. Nó có thể là trầm cảm hoặc nó có thể cho thấy, ngay bây giờ cháu đang trải qua một giai đoạn thật gay go.

Bất kể cháu mắc phải điều gì, nghe có vẻ như là hiện cháu cảm thấy lo sợ và khốn khổ vì nó. Do đó e chừng, tiếp xúc với một chuyên gia sức khỏe tâm thần và nhận một lượng giá tâm thần đàng hoàng sẽ giúp cháu cảm thấy tốt hơn chăng.

Bình tâm.

[02.5.2012]

—————————————————————————————————————————————————————————————————————

[Tuyển sinh, mở lớp (3)] Thực tập Kỹ năng Đáp ứng: nói cái gì và nói như thế nào

Như đã biết, kỹ năng lắng nghe thuộc một trong các nền tảng cơ bản không chỉ của mối quan hệ trợ giúp mà với bất kỳ mối quan hệ nào. Các kỹ năng này minh họa phẩm chất căn cốt và truyền thông những giá trị mà chúng ta mang tới mối quan hệ nhất định.

Yêu cầu giao tiếp đòi hỏi đáp ứng thật nhạy cảm và thích hợp, đảm bảo những gì đối tác nói và cách họ cảm nhận được mình lắng nghe hết sức thấu đáo. Với nhiều người, được nghe là thứ trải nghiệm mới mẻ và có thể khiến một số người cảm thấy đang bị đe dọa. Ghi nhớ như thế để chúng ta học hỏi lối đáp ứng rất cẩn thận và hiệu quả.

Công cụ cho mỗi một người lắng nghe gồm một số kỹ năng đáp ứng thiết yếu sau:

@ Đặt câu hỏi chính xác
@ Diễn đạt lại ý tứ người nói (nội dung)
@ Phản hồi (cảm xúc)
@ Tóm tắt (tiến tới tổng thuật hoặc thúc đẩy thảo luận hơn nữa)

  • Thời gian và thời lượng: 19h- 21h/ lần, 3 buổi/tuần; tổng cộng: 18 giờ (20.02- 09.3.2012) vào các tối thứ Hai, thứ Tư và thứ Sáu
  • Phí: 360.000VNĐ, vị chi bạn chỉ phải trả 20.000đ/giờ
  • Số lượng chiêu sinh tối đa: 09 đối tượng
  • Ôn luyện khả năng lắng nghe, nắm vững các kỹ năng đáp ứng cơ bản

Lần nữa, Khóa thực tập vẫn trung thành với nguyên tắc không loại trừ, phân biệt bất cứ ai muốn tham gia học hỏi, trải nghiệm…

Chúng tôi muốn lưu ý rằng, cách duy nhất để giỏi giang, điêu luyện các kỹ năng là thực hành, và chúng tôi hy vọng, học viên sẽ cảm thấy phấn khích để thực hiện điều này– bởi các kỹ năng tham vấn và truyền thông mang nhiều lợi lạc lớn lao không những chỉ với mỗi người sử dụng.

Năng lực khéo xử, thể hiện tài ứng biến chắc chắn là từ ngữ đáng giá với những điều kiện căn cốt đi kèm đủ khiến cho các kỹ năng giao tiếp không trở thành sự trống rỗng.

Bạn đọc có nhu cầu, mời đăng ký ghi danh qua địa chỉ thư điện tử: tamngatangam@gmail.com

[19.02.2012]

——————————————————————————————————————————————-

Tại sao chúng ta lại phản ứng theo kiểu như thế?

Đâu là điểm khác biệt về một sự kiện gây căng thẳng khiến ai đó cảm thấy tức giận trong khi nó lại khiến người khác buồn bã?

Giống như một câu trả lời khi ta cảm nhận rằng, nhiều trường phái tư duy trong tâm lý học dựa trên quan điểm cơ bản này: một ý tưởng gây phản ứng khác biệt nhau do sự khác biệt ở mỗi cá nhân.

Nói khác đi, một sự kiện vốn không cố hữu là căng thẳng hay buồn bã; các phản ứng đâu tuyệt dành riêng cho mỗi sự kiện.

Văn hóa, trải nghiệm cá nhân, và những niềm tin, suy nghĩ và tâm trạng của cá nhân là vài ba khía cạnh thuộc bản sắc mỗi người có thể định hình các phản ứng.

Nền tảng văn hóa dễ tác động tới cách thức ai đó phản ứng với những trải nghiệm. Chẳng hạn, các nhà tâm lý học đã nghiên cứu thấy phương thức văn hóa không giống nhau tạo nên những phản ứng hết sức khác biệt đối với các sự kiện hàng ngày, tình huống xã hội, cái chết và thảm họa.

Các mẫu hình văn hóa hợp trội trong những biểu đạt cảm xúc và phản ứng của trẻ ở Hoa Kỳ, Brahman và Tamang khi chúng phải đương đầu trong những tương tác khó khăn. Một phát hiện khẳng định, trẻ em Tamang thường hay phản ứng với những tình huống khó khăn bằng sự xấu hổ; đối lập với trẻ ở Hoa Kỳ hoặc Brahman phản ứng bằng sự tức giận.

Dù chúng ta không thể thay đổi văn hóa khi chúng ta chào đời, song điều hữu ích là dần nhận ra phương thức kế thừa di sản truyền lại những tri nhận hoặc tình cảm của chúng ta. Những gì được học hỏi từ người khác và từ trải nghiệm riêng tư cũng góp phần định hình cách người ta đáp ứng.

Ví dụ, ai đó có bố mẹ hay biểu hiện giận dữ như kiểu phản ứng đặc trưng thì người ấy rất dễ lựa chọn sự tức giận như đáp ứng đầu tiên. Tuy thế, nếu kẻ khác là chứng nhân thấy bố mẹ mình trở nên căng thẳng hoặc than khóc khi đương đầu với các yếu tố làm tinh thần phiền muộn thì phản ứng của anh ta có thể khác hẳn.

Khi tích lũy kinh nghiệm ở đời, chúng ta dùng những gì thu lượm được với cả hai khía cạnh ‘kiến thức’ thuộc trí năng và cảm xúc để rồi áp dụng nó.

Các nhà lý thuyết theo cách tiếp cận cấu trúc và nhận thức- hành vi thường nghiên cứu cả hai lĩnh vực của tâm lý học mà ý tưởng cốt yếu họ chú mục vào là điều người ta mang tới một tình huống quyết định phản ứng của anh/ chị ta.

Các lý thuyết gia cấu trúc luận quan tâm cách thức con người ‘cấu trúc’ thực tại của anh/ chị ta, hoặc cách thức con người tạo nên ý nghĩa từ những trải nghiệm hàng ngày trong đời sống.

Lý thuyết cấu trúc cá nhân nhìn mỗi người như dạng một khoa học gia không ngừng cố gắng tổ chức và thấu hiểu, hoặc tạo nên ý nghĩa về những sự kiện diễn ra. Nên chi, theo lý thuyết này, ai đó nổi lên từ trải nghiệm sang chấn thời thơ ấu với hàng loạt những kỳ vọng cũng như cách đáp ứng cảm xúc và hành vi thì ứng xử khác biệt so với kẻ không trải nghiệm tương tự. Điều này cơ chừng tác động tới cách đối tượng sống còn từ sang chấn tương tác bên trong các mối quan hệ của anh/ chị ta.

Trị liệu nhận thức-hành vi là kiểu hay dùng cho các rối loạn như lo hãi và trầm cảm, dựa trên nguyên lý rằng, những niềm tin và suy tư của người ta định hình cảm nhận của anh/ chị ta về sự kiện.

Tỷ dụ như hai người đều được đối xử tồi tệ cùng một cách bởi đối tượng mà họ thích thú đầy chất lãng mạn.  Nếu một người tin rằng cô ta bị chối bỏ chủ yếu vì kẻ chối bỏ kia là người thô lỗ thì đa phần cô ta rất dễ biểu lộ bằng sự tức giận hoặc cáu gắt. Trái lại, giả sử như người thứ hai tin là anh ta bị chối bỏ do bởi sự kiện rằng anh ta vụng về hoặc thậm chí chẳng dễ thương tí nào. Phản ứng chính của anh ta có thể nghiêng theo hướng buồn bã hoặc tuyệt vọng (bởi sự thiếu hoàn thiện của bản thân). Đây chỉ là ví dụ về cách thức hệ thống niềm tin của chúng ta được định hình bởi kinh nghiệm, có thể tạo tác những cảm nhận này nọ.

Và giờ là lúc quay lại câu hỏi nguyên khởi, rằng hãy nhìn vào bên trong mình thay vì trông ra ngoài khi ta xem xét, cân nhắc các phản ứng trước sự kiện xảy đến trong đời. Mượn lời nôm na, chúng ta không thấy mọi thứ như chúng đang là mà chúng ta thấy chúng như chúng ta đang là…

[05.02.2012]

———————————————————————————————————–

Mùa xuân thử thay áo mới

[polldaddy poll=5865257]

[22.01.2012]

————————————————————————————————————————————-

[Tuyển sinh, mở lớp] Khai tâm đầu năm (giáp Tết) về Kỹ năng Lắng nghe

Tiếp theo lần mở hàng hết sức đáng nhớ hồi đầu tháng, nội dung của lớp Khai tâm về Kỹ năng Lắng nghe đợt này về cơ bản không có gì thay đổi lớn lắm.

Dưới đây là vài ba thông tin xin chú ý thêm chút.

  • Thời gian và thời lượng: 19h- 21h/ lần, 3 buổi/tuần; tổng cộng: 18 giờ (01.01- 19.01.2012) vào các tối Chủ nhật, thứ Ba và thứ Năm.
  • Phí: 360.000VNĐ, vị chi bạn chỉ phải trả 20.000đ/giờ
  • Số lượng chiêu sinh: 03- 09 đối tượng
  • Ưu tiên tăng kiến thức lý thuyết bài bản hơn

Dù chủ yếu phục vụ theo yêu cầu của một số bạn sinh viên năm thứ 4, song Khóa học vẫn trung thành với nguyên tắc không loại trừ, phân biệt bất cứ ai muốn tham gia học hỏi, trải nghiệm…

Mời đăng ký ghi danh ngay qua email: tamngatangam@gmail.com

@ Cập nhật (17h52′): vừa có bạn Mualihoa là dân Văn phòng đăng ký trực tiếp qua điện thoại.

[29.12.2012]

———————————————————————————————-

[Tuyển sinh, mở lớp] Tu tập kỹ năng lắng nghe, tại sao không bắt đầu ngay bây giờ nhỉ?

Không đơn giản gói gọn chỉ học hỏi lý thuyết và các thủ thuật, lắng nghe là thứ kỹ năng đòi hỏi cả cái thấy, sự chuẩn bị và hành động.

Và như mọi thứ trên đời, qua trải nghiệm, luyện tập và khởi đi từ động cơ giao tiếp thiện lành, chất lượng lắng nghe dần được cải thiện để ngày càng trở thành loại kỹ năng làm cho đời sống của bản thân lẫn đối tác tốt đẹp hơn lên.

Bạn thành tâm muốn giúp đỡ người khác, song lại cảm thấy chẳng biết nói sao cho họ cảm nhận được thật rõ ràng và sâu sắc lời mình?

Hầu như trong các quan hệ liên nhân cách, bạn nhận ra mình ít nhiều thích đặt câu hỏi, quen diễn dịch lời của tha nhân, dễ dàng khuyên nhủ rồi nhảy vào họng thiên hạ, hay tạo nên sự hiểu nhầm và đặc biệt, bất mãn với mối quan hệ đang có?

Đáp ứng, phản hồi chiếm 1/4 yêu cầu truyền thông thôi; chủ yếu cần ưu tiên sự hiện diện, quan sát và lắng nghe. Vì thế, nếu tính cách kín đáo, ít nói bạn sẽ chuyên chú tu tập để nâng cao hơn nữa sự tin cậy mà bạn bè dựa cậy…

Tham gia khóa tu tập khai tâm 16 giờ (trong 1 tháng) này bạn sẽ được cung cấp lý thuyết căn bản, có cơ hội nhận ra thói quen phát ngôn của bản thân, biết cách trợ giúp người khác tự khám phá vấn đề của riêng họ, phát triển tính kiên nhẫn và bao dung trong giao tiếp với tha nhân và với chính mình.

  • Thời gian và thời lượng: 19h- 21h/ lần, 2 buổi/tuần; tổng cộng: 16 tiếng trong một tháng (07.11- 07.12.2011)
  • Phí: 320.000VND, vị chi bạn chỉ phải trả 20.000đ/giờ.
  • Kinh nghiệm của người tổ chức:* Đồng đứng lớp 108 giờ đợt bồi dưỡng ‘Kỹ năng tham vấn tâm lý nâng cao’ cho các giảng viên và chuyên viên hành nghề Tham vấn học đường; * Chủ trì khóa học 108 giờ về kỹ năng tham vấn tâm lý cơ bản cho các sinh viên tốt nghiệp khoa Tâm lý- giáo dục; * Dạy kèm cá nhân cho các Cử nhân, Thạc sĩ tâm lý đang làm việc trực tiếp gặp vướng mắc liên quan kỹ năng truyền thông và xử lý tình huống trong tác nghiệp tham vấn tâm lý.
  • Số lượng chiêu sinh: 03- 09 đối tượng.
  • Khóa tu tập dành cho tất cả mọi người, không hạn chế lứa tuổi, giới tính, học vấn và nghề nghiệp.

Hiện đã có 02 người tham gia; đăng ký ghi danh tại địa chỉ thư điện tử: tamngatangam@gmail.com.

Bình yên và may mắn, cầu chúc mọi điều như ý!

[01.11.2011]

———————————————————————————————————————-

Nói với trẻ thế nào khi mẹ mới biết mình bị ung thư vú?

Mình vừa nhận được chẩn đoán mắc ung thư vú (breast cancer). Ngay trước lúc cảm thấy mọi thứ chìm sâu vào sự buồn nản, đã xuất hiện nỗi lo lắng không biết phải nói sao về tin tức này với gia đình, nhất là mấy đứa trẻ.

Nếu giống như hầu hết các bà mẹ khác thì trước tiên mình nghiêng theo hướng bảo vệ các con. Làm thế nào kể về chẩn đoán mà không làm chúng lo cuống? E chừng mình không thể.

Nỗ lực cố che chở bọn trẻ có thể tạo nên tác dụng ngược lại; thậm chí, nếu tránh né đề cập, tiết lộ chuyện mình mắc ung thư thì trẻ sẽ cảm nhận điều gì đó trục trặc, từ chính hành vi của mẹ. Hoặc chúng có thể sẽ nghe đi nghe lại những mẩu tin chắp vá do mình thảo luận, kể lể cà kê qua điện thoại. Không biết đích thực điều gì đang gây bất ổn sẽ làm cho chúng tăng thêm nỗi lo lắng.

Nghiên cứu chứng tỏ trẻ nào biết tới sự kiện thì ít lo lắng hơn. Do đó, điều quan trọng là kể cho các con mình nghe về chẩn đoán, thay vì đợi cho đến lúc mình có kế hoạch điều trị riêng và khả năng việc ấy sẽ tác động tới đời sống gia đình…

Lần đầu tiên nói chuyện với con, hãy thực hiện trực tiếp, tại nhà. Có sự hiện diện của bố cháu, nếu được. Tốt nhất là chọn thời điểm đầu ngày, thay cho lúc đi ngủ. Giải thích trạng thái bệnh lý của mình theo lối thực tế là phù hợp với độ tuổi của con.

  • Trẻ lớn dễ nắm bắt nhiều chi tiết hơn là bé còn nhỏ. Đừng ngại nói ‘ung thư vú’. Đó là cụm từ nghe khó chịu, song khi nó được nói ra nhiều thì càng giảm nỗi đe dọa do cảm giác nó tạo ra cho mình và cho những người khác.
  • Con mới bé tí sẽ chủ yếu quan tâm tới việc chẩn đoán mình mắc sẽ mang ý nghĩa ra sao với chúng. Mình sẽ rời khỏi nhà để tới bệnh viện nằm? Ai sẽ chăm sóc chúng đây? Đời chúng sẽ thay đổi thế nào?
  • Trẻ lớn hơn cũng sẽ quan tâm những điều tương tự, nhưng chúng còn lo rằng mẹ sẽ chết.  Khi không thể hứa chẳng bao giờ chết đâu, mẹ có thể trấn an là cơ hội sống sót cao hơn hẳn so với trước đây.

Đừng nói với con cái như kiểu trò chuyện một- lần- rồi- thôi.  Tựa như mình cần thời gian để xử lý chẩn đoán (và có thể mình vẫn đang tiếp tục chuyện này), nên cho trẻ thời gian để chúng thấu hiểu hết những gì đang xảy ra. Thi thoảng đột xuất, chúng có thể đặt vài ba câu hỏi này nọ, như lúc mẹ chở chúng trên xe, đang xem TV, hoặc làm bài tập về nhà dang dở… Những câu hỏi đó nảy sinh thường phản ánh nỗi lo lắng của trẻ, thậm chí giọng chúng chợt lạc hẳn đi, bất thường.

Nhằm trợ giúp giảm nhẹ nỗi lo sợ ở trẻ, nếu có thể, nên trả lời liền các câu hỏi, và căn cứ vào sự thật. Ngay cả nếu mình từng tuyên bố, phát ngôn đúng những sự kiện ấy nhiều lần rồi thì trẻ có thể vẫn muốn nghe chúng một lần nữa.

Đây là thông tin tham khảo thêm việc nói khi mình mắc ung thư.

Cầu chúc mọi điều bình yên, tốt lành cho mẹ!

[29.10.2011]

———————————————————————————————————————————

Chàng xấu trai chân tình muốn có bạn gái xinh

Hỏi: Thưa cô chú, cháu hiện phiền muộn kinh khủng về vẻ ngoài của mình. Năm nay cháu 21 tuổi, đang sống tại một thị trấn thuộc huyện giáp giới phía Đông Hà Nội. Cháu cảm thấy mình thật xấu xí. Cháu chưa từng có bạn gái. Cháu sợ vấn đề của mình không thể tìm ra giải pháp khả thi nào cả, chắc vô phương cứu chữa mất thôi cô chú ạ.

Dù không học hành nhiều hoặc nghèo túng cho lắm, song cháu rất thực tế nên xin cô chú đừng khuyên bảo cháu rằng mọi chuyện chủ yếu nằm ở nhân cách mình. Cháu thích có một cô bạn gái xinh đẹp. Cháu biết các cô í cũng ước ao tương tự cháu– muốn người yêu đẹp trai, mà cháu thì đâu được thế. Cháu nên làm gì đây để có hạnh phúc, thưa cô chú?

************

Trả lời: Bạn trẻ mến, cậu đã nói đúng; chúng ta đích thị là những tạo vật khoái dùng mắt nhìn.

Loài người chúng ta, thường thì trước hết, bị hấp dẫn bởi ngoại hình của ai đó rồi về sau mới cuốn hút theo nhân cách của họ.

Thiên hạ quả thật vẫn quen lựa chọn cặp đôi tương xứng với vẻ ngoài, và thực tế, sự cân bằng là một trong những điều góp phần làm dịu bớt hẳn đi căng thẳng trong quan hệ.

Nhưng cậu lướt mạng đọc tin chắc thừa hiểu rằng, tự thân ngoại hình không đảm bảo thành tựu của một quan hệ (chỉ cần nhìn số lượng các cuộc ly dị của ngôi sao, nhân vật nổi tiếng trong và ngoài nước).

Giờ chúng ta xem xem ngoại hình ảnh hưởng tới mối quan hệ như thế nào nhé. Nghiên cứu cho biết, phụ nữ hấp dẫn có lợi thế hơn hẳn khi giao tiếp, truyền thông và quan hệ với những người khác; chị em họ sử dụng vẻ ngoài để tạo nên các kết nối, và truyền thông tốt là bí quyết thành công trong các quan hệ.

Vẻ ngoài điển trai của đàn ông, ngược lại, dường như gây phản tác dụng. Nhìn chung, đàn ông trông đẹp quá không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho một quan hệ thành công. Những người đàn ông ấy bồi hoàn cho vẻ ngoài của mình bằng việc là nhóm mang xung hấn, ưa khiêu gợi, dụ dỗ và dễ trở thành các ‘tay chơi’.

Sau những ấn tượng ban đầu, phụ nữ bị lôi cuốn bởi tính tự tin, khiếu hài hước và năng lực. Các phẩm chất này, cậu nên lựa chọn mà tập trung vào; nhờ luyện tập và thực hiện, cậu tăng lên sự hấp dẫn riêng và cũng cải thiện thêm chính bản thân mình. Chừng nào còn duy trì chuyện chú mục vào duy mỗi vẻ ngoài không thôi, e là cậu sẽ phải tiếp tục đương đầu với một vấn nạn tuyệt chẳng tìm ra nổi giải pháp xử lý.

Nhờ thay đổi tiêu điểm nhắm tới cải thiện chính con người mình (và có lẽ cả vẻ ngoài bằng cách chú trọng áo quần và cách ăn mặc nữa), chúng tôi tin cậu sẽ dành được một cơ may tốt lành hơn hẳn về mặt thành đạt xã hội, chuyên môn nghề nghiệp cũng như chuyện tình cảm lãng mạn, lứa đôi. Nào ai đoán định và tỏ tường hết thảy; chính là khi quyết tâm bám đuổi các phẩm chất nêu trên ở bản thân mình mà cái đẹp cũng bất ngờ hiện hình sáng tỏ rồi cùng theo về luôn ấy chứ.

Bạn trẻ mến, một điều đoan chắc chúng tôi muốn nhắn gửi là người phụ nữ rốt cục khiến cậu phải lòng, yêu thương sẽ đẹp đẽ, xinh tươi đối với cậu– bất luận cô í gắn khít sát sao, phù hợp đến thế nào với hình mẫu lý tưởng của vẻ đẹp tân thời ngày nay…

[30.8.2011]

——————————————————————————————————

Cảm tình đặc biệt với đồng nghiệp ở chỗ làm, tôi nên bỏ việc?

Hỏi: Tôi có một người bạn mà tôi cảm thấy gắn bó mật thiết. Cả hai chúng tôi đều đã kết hôn và ai có gia đình riêng của người đấy; phần tôi thì thực sự rất yêu chồng. Bản thân chồng tôi cũng biết tôi cảm nhận ra sao về người bạn khác giới này, nhân một lần chúng tôi cãi nhau to và chuyện đó đã được nêu ra.

Người bạn ấy là cố vấn chuyên môn của tôi ở chỗ làm, song anh hết hạn hợp đồng 5 năm rồi và lâu nay chúng tôi chỉ giữ liên lạc thôi. Tôi nghĩ, đây là mối quan hệ thuần túy tinh thần tuy tôi cảm thấy mình nảy sinh cảm tình đặc biệt.

Bây giờ, bạn tôi lại được trung tâm nơi tôi đảm nhận công việc hết sức thành công thuê tiếp. Tự đánh giá, tôi thấy mình nói chung là người trầm tĩnh, logic và ổn thỏa trong các mối quan hệ liên quan tới công việc, nhưng tôi nhận ra mình bị xáo trộn tình cảm trong quan hệ với bạn tôi.

Chúng tôi cùng làm chung nhiệm vụ và sắp tới lại trực tiếp công tác thường xuyên với nhau. Tôi đang dự tính bỏ việc để tránh mối quan hệ này. Khu vợ chồng tôi đang làm ăn, sinh sống không có công việc toàn thời gian phù hợp nào khác và chồng tôi sẽ chẳng bao giờ chịu chuyển chỗ ở chỉ vì câu chuyện như vậy.

Xin cho tôi lời khuyên hỗ trợ.

Trả lời: Chị X., trước hết mong chị thông cảm vì tôi không hồi âm ngay mà chờ cho dư vị ồn ào của lễ kỷ niệm 10 năm Ngày Gia đình Việt Nam qua đi hẳn.

Mối quan hệ thuần túy tinh thần (‘platonic relationship‘ theo nguyên văn lời chị) tuy cảm thấy mình nảy sinh cảm tình đặc biệt.” Thật là một sự phân biệt thanh nhã chị biểu đạt ra về mối quan hệ giữa người với người.

Đọc chia sẻ của chị, tôi học hỏi được rằng, người ta không nhất thiết phải có hành vi tình dục với đối tượng mình có quan hệ ngoài luồng.

Bây giờ, chị lại tụ hội với người ấy và nghĩ là không có giải pháp thay thế nào tốt hơn ngoài chuyện bỏ việc. Khả năng xảy đến là gì? Liệu có đáng để thử điều này, nọ?

Tôi đang băn khoăn không biết những gì chị sẽ mất mát khi hợp tác, thực hiện công việc với bạn chị. Đối kháng với chồng bởi ước muốn chuyển chỗ ở, đương đầu trước nguy cơ thất nghiệp nếu bỏ việc– e chừng, những lựa chọn giải quyết của chị nhuốm màu ảm đạm.

Do vậy, tôi đề nghị chị chẳng nên đi vào giấc ngủ êm dịu mà cần thao thức chống lại tình huống bằng cách thức mang tính xây dựng.

Trường hợp chị có thể chiến đấu và thắng lợi, chị thực sự đạt được  mục đích nào đó. Trường hợp chị có thể chiến đấu và thất bại, chị lại đương đầu với những giải pháp tương tự như sự vụ đang tiến hành. Không rõ chồng chị sẽ nhiệt liệt ủng hộ chị hơn khi anh ấy biết chị nỗ lực xử lý hết sức rồi.

Sẽ dễ dàng hơn nhiều khi quyết định chiến đấu vì quyền lợi của bản thân chị để duy trì chịu đựng hơn là đích thị thực hiện nó.

Làm sao tiếp cận với bạn và vào lúc nào đây? Liệu tốt nhất là thẳng thắn, trực tiếp nhắm tới những vấn đề cốt yếu đang quấy rầy chị? Sẽ hay hơn nếu đợi đến lúc bạn chị quay về cơ quan cũ rồi mình đặt để những nguyên tắc căn bản cho mối quan hệ trong tương lai? Mỗi mình chị nên tiếp cận với bạn hay cần sự trợ giúp của gia đình, bằng hữu hoặc nhà tham vấn tâm lý? Những câu hỏi này đòi hỏi tự bản thân chị phải trả lời.

Chẳng hề có câu trả lời đúng, sai với những câu hỏi kiểu trên. Bất kể chị lựa chọn ra sao, luôn đi kèm các hậu quả. Bất kể vấn đề là gì, chị đều khó mà giải quyết gói gọn chỉ trong một cuộc trao đổi riêng tư. Chắc chắn chị sẽ phải xử lý hậu họa do sự va đập ban đầu gây ra. Và đó là điều tốt đẹp.

Các mối quan hệ có thể triển nở và đổi thay. Các mối quan hệ càng rắc rối hơn khi chúng trì ứ và tắc tị. Dẫu lỡ mắc ‘tiền sử’ trục trặc với người ấy, chị vẫn có thừa khả năng để vượt thoát khỏi tình huống mắc kẹt này với thái độ thể hiện lịch sự và chuyên nghiệp.

Hai người không cứ buộc phải là ‘bồ tèo’ mới làm việc cùng nhau được. Nhất định hai người không thể là tình nhân.

Xuất phát bằng chuyện chính bản thân chị tự quyết định đặt để hạn chế, ranh giới trong mối quan hệ khiến cho sự vụ công tác cùng nhau chịu đựng nổi. Rồi, sau đó, chị có thể bắt đầu uốn nắn quan hệ đủ để duy trì nó bên trong những ranh giới hầu kéo dài lâu như ý chị cần thiết.

An lành và tinh tấn chị X. nhé!

[02.7.2011]

—————————————————————————————————

Tôi chấm dứt trạng thái hoang tưởng như thế nào đây?

Những suy nghĩ thể hiện cuộc sống có vẻ hết sức khó thích nghi và mang tính đe dọa quá mức, gợi ý tập trung về chứng hoang tưởng, loạn thần đi kèm nỗi niềm khát khao muốn tìm thấy một cách thế ổn thỏa tuyệt đối trong tương giao ở đời.

Ai nghĩ là mình am hiểu và thông tỏ mọi điều? Nâng đỡ, trợ giúp trên mạng lưới điểm toàn cầu đòi hỏi cần tiến hành ngay; e chừng cơ bản tốt nhất làm được lúc này là đưa câu hỏi tới nguồn thích hợp.

Hỏi: Tôi có xu hướng suy nghĩ rất nhiều. Tôi dễ phát hoảng và lo lắng triền miên. Quá ghét nỗi thất vọng nên tôi gắng hết khả năng để nghĩ về mọi điều tồi tệ có thể xảy ra thay cho tâm trạng tích cực. Vì thế, tôi luôn cảm thấy rối tinh rối mù, và hầu như đều thế cả khi có chuyện với những người khác. Tôi thường xuyên tức giận với cô em gái và ít kiên nhẫn với những chuyện nhỏ nhặt. Người ta bảo tôi chủ yếu là kiểu người âu sầu, ủ rũ song họ không biết rằng tôi có thể hoảng sợ hoặc bồn chồn, nôn nao. Làm sao tôi ngăn chặn được sự hoang tưởng? Tôi không muốn cảm thấy căng thẳng hay khó chịu về những điều hiện không thực sự xảy ra.

Trả lời: Ngoài những gì anh đã chia sẻ (được biên tập, diễn đạt lại đôi chỗ cho cô đọng hơn nữa), có một điều chúng ta dễ quan sát thấy ở anh, đó là anh rất sâu sắc. Thực sự, anh là người quan sát tốt của chính bản thân mình, và anh diễn đạt chính xác. Những điều này là điểm mạnh; cần tận dụng lợi thế của chúng.

Thử dành đôi chút thời gian để nghĩ về hoang tưởng (paranoia) anh nhé. Khi nào chúng ta cảm thấy hoang tưởng?

Đó là lúc một mặt chúng ta cảm thấy mình là người tốt, mặt khác thế giới lại tràn đầy sự nguy hiểm và dối lừa.

Trong trạng thái tột cùng, ta cảm thấy hết thảy chúng mình đều tốt và hoàn toàn vô tội trong khi thế giới bên ngoài lại cực kỳ xấu xa và bội bạc; thậm chí, chúng ta cảm thấy bị tổn thương kinh khủng trước sự công kích từ bên ngoài. Chúng ta không có khả năng phòng vệ.

Cách duy nhất để cảm thấy an toàn là lưu giữ sự thức khuya canh chừng và đoán trước nỗi nguy hiểm đủ để che chắn mình tránh khỏi nó. Chúng ta có một hình ảnh trong tâm trí về thế giới nên như thế nào: tất cả đều tốt đẹp.

Rồi chúng ta thất vọng ghê gớm khi mọi sự không hiển hiện ra như thế. Thay vì đương đầu với cái nhìn bóp méo, thiên lệch về thế giới là mọi sinh thể đều tốt hoặc xấu tất, chúng ta đặt để toàn bộ suy nghĩ vào giả định đó và phản ứng hết sức phòng vệ.

Dĩ nhiên, điều này đòi hỏi năng lượng nhiều lắm và gây căng thẳng tinh thần vô cùng. Dĩ nhiên, nó khiến một người thành âu sầu, ủ rũ, đa cảm, và nghiêng theo chiều hướng thất vọng: ai mình càng thương yêu nhất thì họ càng dễ làm mình đau đớn nhất.

Nếu anh quả thật như thế, mong anh can đảm, gắng sức lên; bởi chính anh đang tự mình tìm kiếm sự trợ giúp.

Một hoang tưởng đích thực có thể là sự truy cầu một phương thức cứu chữa cho tình huống tồi tệ bao quanh và là chỗ dựa vô hại đối với bản thân người ấy.

Nhiệm vụ là thừa nhận, như anh thể hiện, rằng anh đang kinh sợ và lo lắng cũng như muốn được giúp đỡ.

Nhằm xử trí với nỗi sợ hãi và lo lắng, anh cần một nơi chốn an toàn để anh có thể tiếp đón các ý tưởng của mình thật cởi mở và khám phá đâu là nỗi sợ đích thực, còn đâu là sự bóp méo hoặc sự cường điệu quá mức.

Theo cách anh lưu ý, dường như anh không giãi bày tâm sự với ‘những người khác’; vì vậy, có vẻ thích hợp cho anh là tìm ai đó tách biệt khỏi đời sống hàng ngày vẫn thường tiếp xúc và sẽ không khiến anh cảm thấy bị áp đảo bởi những nỗi sợ hay những sự quy ra của anh.

Cơ chừng thích đáng là tìm kiếm một nhà trị liệu để có thể giải quyết lâu dài. Tôi nói lâu dài vì đòi hỏi thời gian để phát triển sự tin tưởng trong quan hệ mang tính trị liệu và khoảng thời gian không ngắn nữa để khám phá những cảm nhận và suy tư đang quấy nhiễu anh.

Có cách để xử lý nỗi sợ hãi và lo lắng quá mức. Thí dụ như là sẽ tiến tới thiết lập dạng thức kiềm chế và gói gọn lại nỗi sợ của anh đối với một bầu khí, môi trường xã hội bị giới hạn. Hoặc cảm nhận được khuây khỏa rằng thế giới thì an toàn hơn anh nghĩ và buồn bã hơn ước ao anh tin tưởng.

Tôi e sợ rằng, với anh, nỗi ưu phiền lớn lao nhất là cho mình bé mọn và thế giới không kiên nhẫn với anh. Tôi cũng e sợ rằng, đâu đó trong quá khứ, anh từng học hỏi rằng anh bé mọn và không có được sự trợ giúp anh cần có để điều hướng mình vượt qua vùng hiểm nguy này.

Câu hỏi quan trọng của anh cần được trả lời bởi một bác sĩ tâm thần hoặc nhà tâm lý trị liệu anh có thể tiếp xúc trực tiếp. Thời gian anh trải qua đớn đau giá như có thể là thời gian để anh sống thật vui tươi, hạnh phúc, chí ít là hết sức thực tế.

Mong anh cho chính mình và cả cô em gái một đoạn nghỉ ngơi rồi đưa những nỗi lo lắng, muộn phiền của bản thân đến nơi chúng có thể hữu ích.

Lời cuối, cầu chúc anh mạnh mẽ, nỗ lực hết sức trong giai đoạn khốn khó này.

[17.6.2011]

————————————————————————————————–

[09.5.2011]

——————————————————————————————-

Thực lòng, tôi không nghĩ mình có thể giảng dạy hay tạo điều kiện cho ai đó phát hiện điều gì từ chính nội tâm họ; tất cả, dường như chỉ nhằm để lắng nghe tâm tư, ôn bài luyện miếng, trợ giúp thực hành, kiếm tiền, làm nghề…

0 thoughts on “Hồi âm thư”

  1. Tôi chưa biết làm thế nào để gửi câu hỏi, đành viết tạm vào đây rồi nhờ anh dọn dẹp cho sự bừa bộn này.

    Tôi có trăn trở là mong muốn sống gần hơn với đạo Phật vì cuộc sống của tôi thật trái ngược với những gì đạo Phật dạy.

    1, Tôi có bệnh mua sắm ( khi nào tôi buồn thì mong muốn này càng tăng). Khi nào quá thái quá thì tôi cũng thấy đáng tiếc.

    2. Tôi cần đi đây đó, nếu không tôi rất chán cuộc sống của mình.

    3. Tôi đi ăn ở nhà hàng nhiều lần một tuần.

    4.Tôi có vài suy nghĩ không chung thủy với chồng.

    Như anh thấy, tôi có nhiều ham muốn mang tính vật chất và nhiều khi tự xấu hổ. Tuy nhiên, tôi có tâm sự mong muốn rồi bỏ thì bạn bè thân thường hay trêu đùa rằng tôi sẽ không bao giờ làm được.

    Tôi mong muốn rèn luyện mình về tính sống đạm bạc. Mong nhờ anh phân tích giúp.

    1. Chị TN, đây chỉ là chút hồi âm nhanh vào thời điểm vắt qua ngày mới; tôi sẽ trở lại bàn luận kỹ càng hơn những gì chị nêu ra khi thuận tiện…

      Thưa chị, lắm khi hoàn cảnh sự đời đưa đẩy tạo bất công cho ta hoặc xúi bẩy ta tham lam. hay khiêu khích mình trở nên xung hấn ghê gớm.

      Trường hợp ham muốn mua sắm (shopping) minh họa cho việc bối cảnh thừa sức lôi kéo ta vào; rằng, tôi phải có được thứ ấy, nhược bằng không thì tôi chẳng xứng đáng, giá trị gì…

      Sự đạm bạc thể hiện qua lối sống thường ngày, tôi đoán, khởi đi từ tính giản dị, kiên định và nhất quán trong suy tư cùng lời nói chân xác.

      Cám ơn chị vì đã sẻ chia; cầu chúc bình yên,

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top