Thay cho chuyện luôn luôn cố gắng hết sức để làm tốt nhất, chúng ta có thể tiến hành hay hơn nhờ sắp đặt bản thân hướng tới sự thành công khi mình cảm thấy đang ‘chết não’.
Hai trong vô số huyền thoai đắng ngắt thiên hạ thích nuốt là ‘nhiều năng lượng’ và ‘cải thiện sự tập trung’. Có thể mấy thứ này đáng giá, song thật dễ dàng biến chúng thành cực đoan. Các lợi lạc vặt vãnh do tự trợ hoặc thiếu vắng những mong đợi thực tế rồi ra sẽ dẫn đưa ta hướng về mục tiêu sai lầm của trạng thái ‘luôn luôn bừng sáng’ hoặc ‘tốc độ 100%’.
Thực tế, hiếm khi đạt 100% và đôi khi đòi buộc trong bóng tối cần nghỉ ngơi nhằm phục hồi, chúng ta cũng tiêu hàng giờ ‘tích cực’ khó thoát khỏi việc chú ý quá mức và mê đắm ngập tràn.
Quan sát, hỏi chuyện dân viết code và lập trình giúp nhận ra nhu cầu rất cần mã lực tinh thần hơn bất kỳ thứ việc nào tôi từng biết. Ngồi trước một chương trình trục trặc đâu đó để cố gắng phát hiện lỗi sai rồi tìm cách chỉnh sửa quả nhọc nhằn chẳng kém gì chuyện tham gia kỳ thi toán nâng cao. Nếu 8 giờ sáng khởi động thì rệu rã vào giờ trưa, sau đó làm tiếp thì khả năng cao bắt gặp mình lúc đêm khuya tin rằng có gì không ổn ở đây do mọi thứ thôi còn trơn tru, lăn êm tròn trịa như trước.
Chẳng mấy chốc, người trong cuộc học hỏi được rằng nên có một thời gian hàng ngày hạn chế sự tập trung chú ý. Cơ chừng dân lập trình ngần ngại và khó chịu với việc chấp nhận các giới hạn rất người tồn tại trong họ; nhìn nhận khách quan vén lộ cả loạt chiến lược cần tiến hành lấp hố đất khai quật lại với công việc kéo dài hơn tám tiếng mỗi ngày để chỉ nên theo đuổi, chú tâm cao đội tầm ba giờ thôi.
Nếu tin xấu là chúng ta đã văng ra ít nhiều khỏi trò chơi hoặc thậm chí ‘chết não’ vì ngày làm việc quá nhiều, tin tốt là chúng ta không nhất thiết đứng đầu trò chơi đặng duy trì đôi chút tiến bộ. Bên ngoài công sở và văn phòng, hầu hết người lao động phải giải quyết khéo léo vô vàn sự vụ. Một số đòi hỏi nhiều chú ý, một số khác thì it hơn. Trang bị một bảng kiểm công việc toàn diện đi kèm vài ba hiểu biết về các yêu cầu liên quan mỗi một nhiệm vụ thì có thể giúp các năng lực bản thân xứng hợp với yêu cầu công việc.
Một trở ngại đối với cách tiếp cận ‘chết não song vẫn năng sản’ là niềm tin rằng chỉ làm việc chăm chỉ thì mới đích thị là làm việc. Sự thật ‘làm việc chăm chỉ’, gồm cả công việc sáng tạo đòi hỏi tư duy độc đáo, được xây dựng trên sống lưng của lủ khủ nỗ lực tầm thường. Mỗi đầu bếp giỏi giang biết thừa rằng giữ bếp núc sạch sẽ và mọi thứ đặt để trật tự cho phép họ vận hành công việc trơn tru, ngon nghẻ. Với thế giới phát triển phần mềm, thực hành viết code giỏi không chỉ đòi hỏi phân tích sâu và trực giác tốt mà còn cả chuyện ‘giữ gìn nhà cửa ngăn nắp’ gồm bảo quản bộ tài liệu, xử lý các điều kiệu mắc lỗi hay gặp, định dạng code dễ đọc hơn nữa… Từng công việc kiểu dân lập trình và phát triển phần mềm thế thì không thuần túy chỉ cực nhọc ghê gớm mà hầu như chẳng bao giờ đáng tưởng thưởng ngay lập tức, chưa nói gây nhiều hụt hẫng, đau đầu và gia công lại,..
Vượt trên yêu cầu không ngừng nhận ra các dạng kiểu công việc khác nhau đòi hỏi năng lượng tinh thần khác nhau, những nhiệm vụ năng lượng thấp cần thiết được cài đặt đặc thù nhằm tạo nên sự sẵn sàng ứng phó với trạng thái lờ đờ, thiếu sinh khí. Công việc dễ trở nên khó nhằn hơn hoặc bất khả thực hiện nếu các cứ liệu, vật tư chưa bày biện phù hợp. Người ta dễ kinh hãi và tránh dọn dẹp, lau chùi nhà cửa nếu trước đó họ cảm thấy thiếu nguồn cung cấp cần thiết và đặt chúng nơi gần nhất họ quen sử dụng.
Các công việc lờ đờ, vật vờ thì khá quen thuộc. Nếu muốn một công việc có khả năng tiến hành khi chết não, cần đoan chắc thực hiện nó cùng cách thức đời thường. Nhịp điệu đều đặn cất bỏ bất kỳ điểm mấu chốt quyết định nào mà nó sẽ hút cạn sức lực ghê gớm song lại không thể biểu tỏ nổi khi ta khô héo tinh thần. Nhặt lấy rác rưởi, thứ phẩm vô giá trị cùng một nơi chốn thực thi ấy. Chẳng mấy chốc hành động vun vén, quét dọn sạch sẽ thành thói quen và khởi sự chuỗi liên tiếp sẽ dễ mang mình dọc theo vụ việc cho đến lúc hoàn mãn, chung cuộc.
Các bản ngã lờ đờ, thiếu sinh khí của ta không bắt đầu nhiệm vụ trừ khi có cú lẩy chuyên biệt để khơi mào chúng chuyển động. Ai hâm mộ loạt phim xác chết biết đi tất sẽ nhận ra nhanh chóng rằng chúng tụ lại bầy đàn nhờ đủ kiểu loại tiếng ồn, nhất là các cú súng bắn ầm ĩ. Về mặt biểu tượng, chúng ta cần được phép bắt tay ngay để hoàn thành công việc theo thông lệ. Đôi khi, điều đó hàm ý cần kiểm định các nhiệm vụ vật vờ diễn ra với quan điểm thoải mái, hoặc bố trí các thứ cần trong tầm nhìn, kiểu cái chổi và khay đựng rác đặt cạnh máy giặt vậy.
Thực tế, nên đơn giản hóa và sắp xếp hợp lý hóa công việc đối với mọi nhiệm vụ lớn bé, phức tạp và dễ dàng. Nếu được chọn, chắc thiên hạ không từ chối quyền có hầu hết công việc thuộc dạng ‘việc vờ vật’ khiến mình có thể hoặc không thể tiến hành lọt ra ngoài sự dõi theo của lý tính. Nhận thấy các giới hạn trong sự chú ý và lên kế hoạch để khả thể khiến nó thành công ở mức độ nhất định, bất chấp trạng thái tâm trí ra sao.