Ngành y tế Việt Nam vừa tổ chức một sự kiện lớn: tọa đàm trực tuyến về việc làm giảm tai biến y khoa.
Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến cho rằng 25-30% trường hợp nhập viện nếu không can thiệp sẽ dẫn đến biến chứng nặng hoặc tử vong, nên rất cần tập trung vào nhóm bệnh nhân này để tránh biến chứng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ cuộc tọa đàm cho thấy những người có trách nhiệm chưa đánh giá đúng căn nguyên dẫn đến tai biến y khoa, chưa nhận thức được thầy thuốc của chúng ta đang rất thiếu sự tận tụy với bệnh nhân, mà vẫn cho rằng do bệnh viện còn quá tải như hiện nay, viện phí thì mới thu 3/7 cấu phần tạo nên dịch vụ…
Chỉ mới lướt qua tiêu đề các bài tường thuật sự kiện, ngay cả trên trang nhà của Bộ Y tế, đã cho cảm nhận một cái nhìn tuy khá đơn giản, dễ hiểu song không hề có chút hơi hướng đang giỡn chút nào.
Bởi thực tế, tai biến y khoa (medical errors) luôn là câu chuyện gây nhiều tranh cãi, khởi tạo ấn tượng mạnh ở khắp nơi trên thế giới do nó chạm tới sâu xa vấn đề sống chết của con người.
Cập nhật tin tức trên báo ngoại quốc càng chứng tỏ mức độ thiết yếu của sự kiện nêu trên trong lịch sử phát triển của ngành y tế nước nhà.
Mặt khác, các xu hướng đáng báo động và những sự kiện bất lợi về tai biến y khoa chưa quá xa xôi xảy đến ở Hoa Kỳ còn giúp chúng ta hiểu thêm rõ ràng hơn rằng, các con số thống kê về lượng người chết mỗi năm (9000) trực tiếp liên quan, trong đó tầm 1/5 trường hợp là do thuốc men (cụ thể hơn có 3 lỗi lầm thường gặp: cho thuốc sai, liều lượng không đúng và chỉ định đường sử dụng sai lệch như tiêm thay uống qua miệng chẳng hạn) nếu được đặt cạnh thực trạng về mặt quan hệ hợp tác, đồng nghiệp thì lại mới thấy hết toàn cảnh.
Những ai tham gia công tác chăm sóc sức khỏe ý thức về các tai biến và biết rằng chúng xảy ra thường xuyên hơn nhiều. Câu hỏi vì thế, trở thành là nếu biết các tai biến đang không ngừng xảy ra thì những gì có thể làm để ngăn chặn chúng?
Nhân viên điều dưỡng (nursing personnel) là bộ phận tuyến đầu thường hầu như chịu trách nhiệm thường xuyên cho việc thực hiện, trông nom thuốc thang cho bệnh nhân. Bất kỳ yếu tố nào làm sụt giảm hiệu quả chức năng của điều dưỡng sẽ tác động đến mức độ an toàn của điều dưỡng trên tiến trình tác nghiệp nhiệm vụ của họ.
Thiếu nhân viên điều dưỡng gây ảnh hưởng đến việc chăm sóc y tá theo cách tiêu cực. Thiếu lượng nhân viên điều dưỡng nghĩa là có ít điều dưỡng hơn để chăm sóc cho cùng lượng bệnh nhân. Thiếu lượng nhân viên điều dưỡng còn có nghĩa là điều dưỡng làm việc quá thời gian xảy đến thường kỳ hơn, quay vòng lại ngày làm việc chóng hơn. Điều dưỡng thường phục vụ trên 12 giờ mỗi ngày. Tất cả các yếu tố này thêm vào sự mệt mỏi và căng thẳng nữa là cú đập gấp đôi làm dẫn đến tai nạn do con người gây ra.
Các bệnh viện giờ đây đang chuyển sang ứng dụng công nghệ đặng nỗ lực giảm thiểu các tai biến y khoa. Việc cho toa thuốc dựa trên lập trình máy tính cắt bớt các lỗi lầm vốn xảy đến do sao chép, thông báo lại y lệnh của bác sĩ. Trong một số cơ sở, điều dưỡng được cung cấp máy tính cầm tay chứa các thông tin liên quan đến liều lượng, đường sử dụng, và các hiệu ứng bất lợi. Thuốc được đựng trong gói liều độc nhất, và các thuốc có tên tương tự nhau được gói tách riêng và có nhãn mác rõ ràng hơn. Các loại thuốc nguy hiểm được ký hiệu bởi hai thành viên chứ không chỉ do một người ghi (chẳng hạn, insulin, thuốc ngủ, gây mê, và các chất chống đông máu). Việc ghi chữ tắt dễ bị đọc nhầm, và trong một số trường hợp là bị cấm.
Ngày nay, bệnh nhân đã được giáo dục và trở nên hiểu biết hơn rất nhiều về thuốc men họ được chỉ định, các trạng thái bệnh tật mắc phải, và phương thức điều trị song quá nhiều đối tượng vẫn còn quá vô tâm trong việc chấp nhận các loại thuốc men và cách điều trị mà không đòi hỏi, yêu cầu, thắc mắc với các nhân viên y tế. Nhiều bệnh nhân không biết tên thuốc, liều lượng chính xác, và lý do chỉ định kèm theo thuốc men họ được đưa dùng. Hỏi nhân viên y tế về thuốc và tại sao họ phải dùng các loại thuốc đó là cách giúp bệnh nhân có thể bảo vệ tính mạng an toàn.
Việc thiếu hụt điều dưỡng khó xử lý xong trong một tương lai gần. Giảm nguy cơ nhầm lẫn thuốc men là công việc của các nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân. Các bác sĩ có thể đảm bảo nhiệm vụ của họ ở việc viết (hoặc in ra) y lệnh dễ đọc và thật rõ ràng nhằm xác định y lệnh mà không gây mơ hồ, phỏng đoán. Nhân viên điều dưỡng thực hiện việc quản lý, trông nom bệnh nhân uống thuốc cần nắm lấy các tiến bộ công nghệ ngõ hầu giúp chính họ thực hiện công việc an toàn hơn. Cuối cùng, bệnh nhân cần ý thức trách nhiệm bảo vệ bản thân bằng cách hiểu biết các thuốc men và kế hoạch điều trị. Nếu một bệnh nhân không đủ khả năng thì một thành viên gia đình hoặc bạn bè có thể nắm lấy vai trò này.
‘Nhân vô thập toàn’, song làm việc hợp tác cùng nhau thì nhân viên điều dưỡng có thể góp phần làm giảm bớt câu chuyện trêu ngươi cũng như các con số thống kê gây choáng váng liên quan đến tai biến y khoa sai sót chết người.