Hôm nọ, có người hỏi làm sao phân biệt sự khác nhau giữa việc mình trong trạng thái yêu với chuyện đang yêu ai đó.
Một đôi điều trong đời được giải thích bằng cách chuyển bật- tắt, kiểu cái chết và việc mang thai chẳng hạn. Mình hoặc thế này hoặc thế kia thôi, không hề có sự lừng khừng ở giữa hay thậm chí cả vùng màu xám. Một số khía cạnh khác của cuộc sống thì được đặt lên bàn cân, và có cảm giác “yêu đương” rơi vào cách phân loại này; chắc chắn tồn tại nhiều kiểu yêu và người ta xác định nó bởi thành phần, mức độ.
Thử tưởng tượng Yêu trên bàn cân thì đáy của thang đo có thể là “Tình yêu của chúng ta đối với toàn thể Nhân loại”, tức niềm tin rằng mọi người nên được hạnh phúc và không phải chịu đựng khổ đau, bất hạnh. Đứng đầu thang đo là Tình yêu Đam mê Ghê gớm, là dạng nối kết tình yêu lãng mạn, cuồng si dục tính, dành cả đời- mình- cho- cuộc- tình.
Xếp theo thứ tự thấp đến cao:
- Tình yêu với toàn nhân loại,
- Tình yêu/ thích thú với người và vật (“Tôi yêu thích cái Ipad mới mua!”),
- Yêu/ thích dựa trên các quan hệ như bà con, thông gia,
- Yêu dựa trên các ký ức đẹp về các mối quan hệ trước đây như với bồ tèo gắn bó lâu năm thuở còn thơ bé,
- Yêu dựa trên các trải nghiệm cá nhân riêng tư các quan hệ đang diễn tiến như bạn bè thân thiết hiện còn gắn bó,
- Yêu dựa trên lịch sử quan hệ và sự thân mật mang tính cảm xúc,
- Yêu dựa trên mối dây tình cảm mãnh liệt thắt chặt như con cái hoặc bố mẹ,
- Tình yêu lãng mạn dựa trên lịch sử thân mật tình dục và cảm xúc, và cuối cùng
- Tình yêu đam mê ghê gớm dựa trên sự thân mật quá chừng sâu sắc của tình dục và cảm xúc như với một người yêu.
Chúng ta cũng có thể thấy sự khác biệt giữa việc đang yêu ai đó với trạng thái yêu. Nôm na, đang yêu ai đó có thể nhìn như một tình huống tĩnh tại, bền vững như khi chúng ta yêu thương bố mẹ, bạn bè, v.v… Còn “trạng thái yêu” khẳng định một tiến trình chủ động mà nó bộc lộ cảm xúc mỗi ngày, đặc thù diễn tiến trong một chiều kích dương tính, tích cực.
Nhân tiện, đây là những lời dễ thương song không kém phần sắc sảo đồng thời cũng rất hiện đại của một nữ văn sĩ lừng danh về tình yêu.