Trong bộ film Thật Gần Bên Nhau (2008) của đạo diễn Đức Almut Getto, có cảnh chàng nhân viên ngân hàng Phillip bước đi dò dẫm ngoài phố trong khi mắt nhắm lại theo đề nghị của cô gái mù đồng hành là nghệ sĩ cello Lina; dịp khác, khi dừng một mình giữa chốn đông người, nhớ Lina, anh thực hiện động tác khép mắt để rồi chợt nhận thấy thanh âm, ý nghĩa cuộc đời cơ chừng lắng đọng.
Cử chỉ tưởng chừng vu vơ ấy, theo nghiên cứu, gây ảnh hưởng mạnh mẽ tới đánh giá đạo đức cũng như tạo ra những kịch bản thêm phần sống động.
Chúng tôi xác định chiến lược đơn giản ở đây: khi khép mắt lại, người ta thường dựa vào quyết định là họ đang đương đầu rất bao quát và trải nghiệm các thành phần cảm xúc cực kỳ phong phú. Kết quả là… người ta dễ nhạy cảm hơn với bản chất đạo đức trong quyết định của bản thân và của tha nhân, và có lẽ còn ứng xử hết sức thành thật nữa.
Ở người mù, bộ phận não dùng cho việc nhìn có thể đã bị trưng dụng để phục vụ cho các giác quan khác, khiến cho năng lực nghe và sờ chạm tăng lên.
Bộ não thích nghi nhiều điều ấn tượng; chẳng hạn, chỉ cần bịt mắt lại trong vòng 90 phút thì ta cũng có thể cải thiện khả năng nghe.
Các tiến trình của thể thức giao thoa mềm dẻo ngắn hạn do đó, có thể được xây dựng trên sự củng cố nhanh chóng của các vòng mạch thần kinh tồn tại sẵn rồi này, mà không chừng, chúng còn giữ vai trò trong sự phát triển những chuyển đổi mềm dẻo ở người mù nữa,” tác giả nói.
Nghiên cứu vừa nêu nhất quán với phát hiện trước đây rằng, khả năng sờ chạm được cải thiện sau khi thị lực bị giảm sút ngắn hạn.
Quay về bộ film phụ đề tiếng Anh Close to You kể trên; có chi tiết cô gái mù Lina tức giận vì chàng trai Phillip tặng cô cặp kính đen, cứ như thể anh này cảm thấy quá ngượng ngập nếu thiên hạ biết tới sự mù lòa của cô bạn gái mới quen này.
Là người tự biết mình, lạc quan và muốn thay đổi vận hạn, nữ nghệ sĩ đàn dây Lina ‘tuy mù nhưng không ngốc’ (lời cô phát biểu) trong khi nhân viên làm công việc hết sức bí mật tại ngân hàng Phillip lại ngại va chạm, tránh tiếp xúc người lạ và quen sống đời ngăn nắp tựa như con rùa thích yên ổn trong vỏ mai chắc chắn của mình.
Nỗi cô đơn giữa biển đời tranh tối tranh sáng khiến cả hai có nhu cầu xích lại gần nhau. Tình cảm Phillip dành cho Lina vừa chất chứa khao khát lứa đôi vừa ẩn tàng mong mỏi được Lina chở che như quan hệ gắn bó mẹ con.
Quả thật, xem film để càng thấu hiểu hơn rằng, tựa như các cảm xúc căn bản buồn-vui-giận-sợ, những cách thức chúng ta thể hiện niềm tự hào và tính hổ thẹn là sự biểu đạt không lời nguyên sơ và chắc chắn tiến triển thành hoặc khả năng chống đỡ cho thân phận bản thân, hoặc chuyển vần chấp nhận trước ưu thế của người khác.
Bộ film kết thúc trong vẻ hân hoan náo nức, xôn xao hy vọng về một viễn cảnh sẻ chia, tương trợ, nâng đỡ nhau giữa những sự mù khác biệt. Dẫu thế, khán giả rời khỏi rạp sáng nay chắc không khỏi bật cười khi hồi nhớ trạng thái khốn khổ, lúng túng của Phillip trong vài lần hẹn hò đầu tiên.
Ngoài nỗi lo lắng tự dưng khủng khiếp, sự kiện chạm mặt ấy sẽ thêm phần căng thẳng nếu đương sự chẳng biết ăn nói mô tê răng rứa chi cả.
Thực nghiệm cho biết một số câu hỏi và đàm thoại có thể cải thiện quan hệ trong giai đoạn mới cặp kè kết nối.
Chẳng hạn, chàng Phillip có thể đem theo một số câu hỏi ví dụ tới điểm hẹn và để lại ở nhà những kiểu hỏi khác.
– Thay vì: “Em hay đọc tờ báo gì?“, nên thử hỏi: “Một ngày hoàn hảo có thể được em miêu tả như thế nào nhỉ?“
– “Em làm gì trong kỳ nghỉ gần đây nhất?” nên được thay bằng “Phẩm chất quan trọng nhất của một người bạn tốt là gì?”
– “Em thích nghe loại nhạc nào?” nên được thay bằng “Nếu biết được điều gì đó trong tương lai thì em ước mình muốn biết điều gì?“.
Và nếu là người dũng cảm, mình có thể nói với đối tác tiềm năng rằng mình vốn đã thích cô í ở điểm nào– thổ lộ điều mà bình thường mình không dám nói ra với người mới gặp.
Dù các câu hỏi về kỳ nghỉ và sở thích âm nhạc có thể đáng giá trong việc hiểu biết ai đó, song chúng tỏ ra không mang tính riêng tư cho lắm và còn không được hiệu quả bằng trong việc khiến người ta cảm thấy hết sức gần gũi với người khác.
Với những ai đã thiết lập quan hệ xong rồi, trả lời những câu hỏi cá nhân với những cặp khác (tỷ như, quen biết một vài cặp bạn bè mới) có thể củng cố thêm quan hệ của chính mình.
Các nhà nghiên cứu giải thích, tương tác với người mới quen và chia sẻ thông tin cá nhân làm mình cảm thấy tốt lành, và những cảm nhận tích cực này càng khiến mình gần gũi hơn với các cặp khác cũng như với chính người bắt cặp cùng mình.
Xem ‘Thật gần bên nhau‘, ai may mắn sáng mắt mong sẽ thêm phần tỉnh thức để biết cách tôn trọng đích thực những xúc cảm đạo đức rất người, học hỏi bí quyết hẹn hò và hiểu thấu vì sao nỗi cô đơn lại khởi tạo giai điệu tình yêu kỳ diệu.