Thường dựa trên cam kết của tâm lý trị liệu theo lối tiếp cận nhận thức – quan hệ và thuốc men định hướng sinh học như là cách xử lý hiệu quả tiến trình loạn thần thì cả lý thuyết lẫn thực tiễn lâm sàng đều chứng tỏ tính phức tạp ghê gớm mới có thể định dạng, bàn tính tới hiện tượng loạn thần.
Theo thuật ngữ Phân tâm học, tư duy nói chung được kinh qua như sự liên tưởng tự do của nhận thức hoặc các ý nghĩ. Một cá nhân bị loạn thần trải nghiệm các ý nghĩ một phần sở hữu bởi “cái tôi” (“the self”), một phần bởi “tha nhân” (“the other”). Người mắc loạn thần có thể dấn tới thể hiện tính khách quan (objectification) trong thế giới tâm trí, do đó trải nghiệm một phần tâm trí thuộc của riêng anh ta, trong khi một số phần vốn trội hơn hẳn của tâm trí anh ta– thuộc về những người khác– mọi thứ này đều cho là của cá nhân mắc loạn thần.
Đối tượng ấy trải nghiệm một sự tha hóa (alienation) đầy ý nghĩa, dễ chừng được giả định rằng sự tha hóa bao gồm cả nguyên nhân xô đẩy và tác động có thật của sự phóng chiếu (projection) của kiểu dạng này nằm bên trong tâm trí người ta. Điều này cơ chừng làm vơi bớt nỗi cô đơn để tri nhận những ảo giác (hallucinations) là “thật”.
Bởi vì cuộc trạm chán với những ảo giác của cá nhân mắc loạn thần thường hay dựa trên sự diễn bày của các cuộc trò chuyện có liên quan với “tha nhân”, đối lập với trạng thái thoải mái của các mệnh giá (entities) bên trong tâm trí, nên cũng có thể nói rằng người mắc loạn thần trải nghiệm một trạng thái thân mật hết sức trơ trẽn với “tha nhân” được phóng chiếu, một sự thân mật tri nhận là trần truồng về mặt tâm lý. Tri giác thân mật này hoàn trả lại các tiến trình loạn thần vốn được thiết lập như để trừng phạt người mắc loạn thần vậy.
Tình huống phóng chiếu lên trên lãnh địa tâm trí dù có thể gây hậu quả làm bối rối tựa một mối quan hệ mang tính ác liệt giữa cái tôi và đối tượng khách quan, nó được người mắc loạn thần tri nhận, thậm chí ngay cả khi nó làm thuyên giảm, dịu bớt mức độ tha hóa và đơn độc.
[Hơi uể oải, tạm dừng đây vì đã muộn giờ, và vài bữa sẽ viết thêm đặng nhanh chóng kết thúc bài]