Thông qua nguyên tắc vũ trụ luận khoa học (scientific cosmology), chúng ta khởi sự liếc nhìn thoáng qua được bức tranh khoa học hợp trội hoàn toàn mới của vũ trụ. Chẳng hạn, chúng ta đang tiến tới hiểu rằng mình rất gần điểm giữa của thái dương hệ; mặt trời hiện 4,6 tỷ năm; tuy nhiên, chúng ta không còn nhiều thời gian… Sự gia tăng theo cấp số mũ giống loài và việc tiêu thụ các nguồn tài nguyên phải được nhấn mạnh tức thì. Chúng ta sử dụng sự giãn nở của vũ trụ như mô hình cho một giai đoạn bền vững của sự tăng trưởng và sử dụng nguồn lực.
“Sự sống của chúng ta là gì nếu không phải là vũ khúc của những hình thái nhất thời? Không phải mọi sự đều luôn thay đổi sao? Không phải mọi chuyện chúng ta đã làm trong quá khứ thì bây giờ giống một giấc chiêm bao sao? Những người bạn cùng lớn lên với ta, những nơi ta thường lui tới trong thời thơ ấu đó, những quan điểm và ý kiến mà chúng ta từng ghi giữ một cách si mê: chúng ta đã để tất cả chúng lại phía sau. Bây giờ, ngay lúc này, việc đọc quyển sách này có vẻ rất thực một cách sinh động đối với bạn, dù không bao lâu sẽ chỉ là một ký ức.” (Mỗi ngày trầm tư về sinh tử, sđd, tr.200- tr.201).
Cách thức mà vũ trụ luận và tư duy vũ trụ có thể mang lại lợi lạc là cung cấp một bức tranh lớn chính xác về vũ trụ để thúc đẩy thiên hạ kịp thay đổi, đủ nhanh… Các chuyên gia hàng đầu cho rằng, nếu chúng ta từng sở hữu một “sự chia sẻ vượt hẳn phạm vi quốc gia, tin tưởng vào bức tranh vũ trụ, ôm ấp một câu chuyện mang phẩm tính huyền thoại về nguồn gốc sinh thành nó và nguồn gốc của chúng ta– một bức tranh được nhận ra như sự thật bình đẳng của mọi người trên hành tinh này– nhân loại chúng ta ắt có thể nhìn các vấn đề của chính mình trong một thứ ánh sáng hoàn toàn đã biết, và hầu như chắc chắn giải quyết được chúng.”
Quả thật hôm nay, chúng ta đang sống trong một khoảnh khắc cốt yếu mang tầm vũ trụ, và chúng ta có một trách nhiệm lớn lao hơn bất kỳ thế hệ nào từng đi trước chúng ta. Các nhà vũ trụ học lừng danh còn tuyên bố rằng, “Chúng ta và con cái chúng ta có thể là các thế hệ ý nghĩa nhất của loài người vẫn còn sống,” mà điều đó có nghĩa chúng ta mang vác một đống trách nhiệm nặng nề, lớn lao hơn mọi thế hệ đi trước…
Cá nhân tôi nghĩ, ý chí để tồn tại của con người là lớn lao; ngoài suy tư hệ thống phổ quát, cũng nên chú tâm quán tưởng đúng mực đến những biểu hiện vi mô tinh tế trong đời sống thường nhật, dưới bề mặt thấp tè, chung đụng sát sườn mỗi giờ phút vô thường này.